Jak się jeździ w Niemczech

Helmut Werner

Co może, a czego nie może drogówka

Niejednemu z nas zdarzyło się zobaczyć przed sobą migający napis policja w poprzedzającym samochodzie lub świecące koguty policyjne i nakaz, aby podążać za radiowozem i zatrzymać się do kontroli.

Jak wszędzie na świecie policja ma prawo przeprowadzać kontrole, zarówno wtedy gdy kierowca przekroczył przepisy, jak i wtedy gdy ich nie złamał. Nie oznacza to jednak, że nie mamy żadnych praw i kierowca jest w zupełności podporządkowany funkcjonariuszom. W każdym razie na pewno należy się zatrzymać i stosować do wskazań policjantów. Ten kto tego nie uczyni naraża się na mandat.

Kontrolowany kierowca nie powinien jednak być nadgorliwy. Wysiadać z pojazdu należy dopiero wówczas, gdy zostaniemy o to wyraźnie poproszeni. Także bagażnik należy otworzyć tylko w takim przypadku. Funkcjonariusze mają prawo skontrolować stan techniczny pojazdu, bagażnik, apteczkę i trójkąt ostrzegawczy, ale naszych telefonów komórkowych już kontrolować nie mogą.

Na żądanie policji musimy okazać dowód osobisty lub paszport, prawo jazdy i dowód rejestracyjny pojazdu. Jeśli nie posiada się przy sobie prawa jazdy, narażamy się na mandat. Poza tym na kierowcy ciąży wtedy obowiązek przedstawienia brakującego dokumentu w przeciągu tygodnia.

Zatrzymany kierowca musi na wezwanie podać swoje dane osobowe, tj. imię, nazwisko, nazwisko rodowe, miejsce i datę urodzenia, stan cywilny, zawód, miejsce zamieszkania, adres i obywatelstwo. To są jednak wszystkie dane jakich policja może od nas wymagać.

Jeśli osoba kontrolowana nie jest w stanie się wylegitymować, policja może użyć środków mających na celu ustalenie tożsamości danej osoby. Jak daleko idące środki może podjąć policja zależy od poszczególnego przypadku. Może się skończyć na przeszukaniu, ale możliwe jest również, że kierowca zostaniesz zatrzymany.

Czy policjant musi, czy nie musi się wylegitymować

Umundurowany policjant nie musi się legitymować. Oszuści w policyjnych uniformach zdarzają się w Niemczech bardzo rzadko. Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości co do autentyczności policyjnego munduru, możemy poprosić policjanta o legitymację służbową. Znajomość nazwiska i stopnia służbowego funkcjonariusza jest bardzo ważna w przypadku, gdy będziemy składać zażalenie co do słuszności kontroli.

Policyjne sztuczki

Policjanci stosują jednak różnorodne sztuczki, aby uzyskać od podejrzanego więcej danych, które mogą być następnie przeciw niemu wykorzystane.

Pamiętajcie, osoba będąca zatrzymana przez policję z powodu przewinienia drogowego nie musi wypowiadać się co do stawianych jej zarzutów jak również nie musi odpowiadać na pytania typu „Czy coś było pite, panie kierowco?”Kierowca może powołać się na prawo do odmowy składania wyjaśnień lub zwyczajnie nic nie mówić, czyli milczeć. Prawo do odmowy składania wyjaśnień dotyczy również pozornie nieszkodliwych pytań. Obowiązkowe jest jedynie podanie danych osobowych.

Jeśli już przydarzy się coś przykrego

Policja musi pouczyć zatrzymanego o prawie do zachowania milczenia. Wcale nierzadko zdarza się sytuacja, gdy podczas tzw. informacyjnego odpytywania podejrzany nie jest informowany o tym prawie po to, by zeznał jak najwięcej. Policja oczywiście notuje wszystkie obciążające go informacje, które mogą być wykorzystane przeciwko niemu.

W kolejnych czynnościach zatrzymany, który z jakiś powodów staje się podejrzanym, powinien podpisać oświadczenie, że został pouczony o swoich prawach. Nie ma jednak obowiązku podpisywania takiego oświadczenia. Niejednokrotnie jednak zdarza się, że ku swojemu zdumieniu, rozpoznaje formularz z własnym podpisem jakoby owe pouczenie miało miejsce.

Kto jednak takie oświadczenie podpisze, utrudni sobie możliwość późniejszego wykazania, że zachowanie policji było niezgodne z prawem i podważenia zebranych przez nią dowodów. Reasumując, jeśli przesłuchanie oskarżonego przez funkcjonariusza policji nie zostało poprzedzone ww. uwagą, wówczas wypowiedzi oskarżonego podczas przesłuchania nie mogą być użyte przeciw niemu jako dowód w sprawie.

Dmuchać czy nie dmuchać

Zaproponowanie przez funkcjonariuszy alkomatu lub testu na wykrywalność obecności narkotyków może zostać odrzucone przez kierowcę. Są one dobrowolne o czym zatrzymany kierowca powinien być pouczony. Praktycznie jednak ma to miejsce bardzo rzadko lub jest przedstawione w zwodniczy sposób. Odmowa dmuchania w alkomat lub zrobienia testu wykrywającego obecność narkotyków nie jest wystarczającym powodem uzasadniającym policyjne podejrzenia. Podczas kontroli policjant zwraca uwagę na wielkość źrenicy, jej reakcję na światło, reakcje organizmu i objawy jego niewydolności, takie jak silne drgawki, jąkanie się, zachwianie równowagi. Oprócz tego, jeśli chodzi o podejrzenie, że kierowca jest pod wpływem narkotyków, często zadaje się rozpraszające i przerywające pytania lub stosuje bardzo szczegółowe przepytywanie.

W przypadku gdy policja utwierdzi się w początkowych podejrzeniach co do kierowcy, a on z kolei odmawia zastosowania dalszych środków, co jest jego prawem, wówczas może zostać zlecone pobranie krwi także wbrew woli kierowcy. Podejrzany oczywiście może wyrazić swój sprzeciw. Wówczas, aby pobranie krwi było zgodne z prawem konieczna jest zgoda sędziego lub zarządzenie organów śledczych z zapisanym w aktach uzasadnieniem konieczności bezzwłocznego pobrania krwi do badania.

W praktyce jednak często dochodzi tutaj do znaczących błędów proceduralnych mogących prowadzić do unieważnienia przeprowadzonego badania.

Dalsze testy przeprowadzone przez lekarza (min. badanie moczu) są również dobrowolne i można również odmówić ich przeprowadzenia. Podobnie jak testu pisma czy podpisów na różnych dokumentach.

Lepiej się fizycznie nie sprzeciwiać

Gdy zlecenie przeprowadzenia pobrania krwi stanie się faktem, kierowca w żadnym przypadku nie powinien się sprzeciwiać fizycznie takiemu pobraniu. W przeciwnym razie takie zachowanie zostanie szybko zakwalifikowane jako karalny sprzeciw wobec stróżów prawa, a wtedy pobranie krwi z pewnością będzie gwałtowne i bolesne.

Gdy nie mówimy po niemiecku

Zatrzymany ma prawo do adwokata (również do telefonu do adwokata). Oprócz tego w postępowaniu karnym ma prawo do tłumacza, jeśli nie włada językiem niemieckim. Prawo do tłumaczeń przysługuje mu od momentu oświadczenia przez odpowiednie organy, że jest podejrzewany i oskarżony o popełnienie czynu karalnego aż do momentu zakończenia postępowania.

Przy niewielkich naruszeniach prawa, stwierdzonych na przykład przez policję podczas kontroli drogowej, prawo do tłumaczeń przysługuje tylko podczas procesu przez sądem, po złożeniu odwołania od mandatu.

Z życzeniami samych miłych spotkań z niemiecką policją

Helmut Werner